Rizdwo Chrystowe

Na dolnośląskiej wsi wśród Dalkowskich Wzgórz, gdzie spędziłem swoją młodość, mieszkało kilka rodzin łemkowskich. Człowiecza dola (a właściwie "Akcja Wisła")  zagnała ich w tamte strony. Pamiętam, że jeden z łemkowskich gospodarzy do swoich prac gospodarskich używał wołów, a podrostki wyśmiewały go, że jeździ krowami. Moi rodzice zawsze nakazywali mi do Łemków odnosić się z szacunkiem.
W kawalerskich już czasach z jednym łemkiem, moim rówieśnikiem, w pegeerowskiej świetlicy urządzaliśmy sobotnie potańcówki. On grał na akordeonie, a ja wtórowałem mu na perkusji.
Wtedy leciały polskie i łemkowskie melodie. Ech... to były czasy. Czasy: Rudy, rudy, rudy rydz.., Jedziemy autostopem...,  Besame mucho..,
A było też tak:

Tecze woda kałamutna
Myła moja czoho-s smutna.
Ja ne smutna, łem serdyta
Bo ja wczore buła byta.

Była mene mamka z noczi
Za Iwanka kari oczi.
Szcze-j kazała bude byty
Szczo-b Iwanka ne lubyty.

Czyż ta łemkowska piosenka nie jest podobna do naszej polskiej?

Bije mama, bije mama, bije mnie,

Że ja chłopców, że ja chłopców całuję.

Widzi mama, widzi mama jak to źle,

Wszystkie panny mają chłopców, a ja nie!

Marysiu, buzi daj!

Mamusi nie pytaj!

Bo mama tak robiła,

Gdy jeszcze młodą była. 

Tak niewiele wtedy brakowało dla dobrej zabawy i wzajemnego zrozumienia.

Teraz w Legnicy, gdy ze swego kącika rankiem wyjrzę przez okno na drugą stronę ulicy (trochę na prawą stronę), bardzo często mam taki widok:

To jest cerkiew greckokatolicka legnickiej parafii
Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny.

My rzymokatolicy świętowaliśmy Boże Narodzenie, a teraz po naszym święcie Trzech Króli zgodnie z kalendarzem juliańskim grekokatolicy będą obchodzić Rizdwo Chrystowe.
Dlaczego istnieje taka różnica w czasie naszych świąt?
Przed wiekami Juliusz Cezar wprowadził kalendarz, który miał pewne niedoskonałości. Spóźniał się on o jeden dzień na 128 lat w stosunku do roku zwrotnikowego.
Dlatego w roku 1582 papież Grzegorz XIII wprowadził poprawki (dokonane przez Luigiego Lilio) w liczeniu lat przestępnych.
Rzymokatolicy posługują się kalendarzem gregoriańskim, a grekokatolicy pozostali przy kalendarzu juliańskim. Oba kalendarze dzieli różnica 13 dni.  

Ja pracowałem na wsi. Kierownikiem transportu (mój imiennik ożeniony z polką) był łemkiem. Gdy my mieliśmy święto Trzech Króli, on wtedy kusił mnie swoimi wyrobami. Krępujesz się? - pytał. Bierz, to jest moja wigilia. I wtedy mówił, gdy był dzieckiem zastanawiał się, dlaczego pomiędzy polskimi i łemkowskimi świętami występuje różnica w czasie. A wtedy jego babcia wytłumaczyła mu to tak: Widzisz chłopczyku, gdy się narodził Jezusek, wszyscy pojechaliśmy go przywitać. Wtedy Polacy powozili konikami, a my Łemkowie mieliśmy woły i dlatego  do stajenki betlejemskiej dojechaliśmy później od nich. Dziecko to tłumaczenie zrozumiało, a ja muszę przyznać, że mój imiennik miał mądrą babcię.
My Polacy w Wigilię dzieliliśmy się opłatkiem , a Łemkowie w Soczelnik będą się łamać takim chlebkiem:

To prosfora (po grecku ofiara)

Tym wszystkim, którzy dzisiaj będą obchodzić Swjatyj Wieczir życzę rodzinnego ciepła i wielkiej radości, a Rizdwo Chrystowe niech im da nadzieję, że nadchodzący Nowy Rok  będzie jeszcze lepszy niż ten mijający.

*    *    *    *