Przed milionami lat Pogórze Kaczawskie za sprawą szalejących wulkanów przypominało piekło. Dzisiaj ta część Dolnego Śląska, rozciągająca się od Jawora po Wleń, nosi miano
Krainy Wygasłych Wulkanów.
Znaczą ją wzgórza o charakterystycznym stożkowym kształcie i niespotykane w innych rejonach Polski skały: diabazy, porfiry, melafiry, bazanity i zieleńce.
Po wybuchu wulkanu, w stygnącej lawie, uwięzione zostawały pęcherzyki gazów. W tych pustych przestrzeniach woda niosąca rozpuszczone substancje mineralne powodowała ich osadzanie na otaczających je ścianach. Tak powstały geody, które przez wiele milionów lat wypełniały się różnokolorowymi kryształkami.
W okolicy Nowego Kościoła można znaleźć agaty - skalne kwiaty, geody świadczące o dawnej działalności wulkanów.
W 2013 roku pojechałem do Paszowic, gdzie odbywał się Kaczawski Jarmark Wielkanocny.
Wtedy byłem bardzo ciekawy wyniku konkursu na maskotkę Krainy Wygasłych Wulkanów.
Miałem szczęście, trafiłem na moment, w którym prowadząca imprezę pokazała Agatka
laleczkę, która została uznana maskotką Krainy Wygasłych Wulkanów.
Mam już trochę wiosenek, ale na widok tego cudaczka oczy mi się zrobiły okrągłe,
jak u małego dziecka. Autorka tego projektu para się również wyrobem ozdobnych pierników.
___________________________
Wstawał świt. Chmury zdobiła mozaika barw granatu, niebieskości, różu i szafranu.
"Zanim pojawi się na niebie wóz słońca , znad brzegów Oceanu wyjeżdża na lekkim rydwanie Eos, różanopalca bogini jutrzenki. Piękne oblicze młodej boginki jaśnieje rumieńcem zorzy porannej, a wśród szarych świtów zakwita jej szata barwy szafranu" (Jan Parandowski)
Krzysiek zaparkował swoje auto w Sokołowcu, tuż obok ruin Pałacu Dolnego.
Tę drogę już znałem, po niej prowadził mnie Krzysiek na naszej styczniowej wędrówce .
Od tamtego dnia minęło równo dziesięć miesięcy. Och, jak ten czas goni!
A na niebie trwał spektakl...
Z każdym naszym krokiem okolica jaśniała. Dzień powoli się budził...
Z tyłu, zza pagórka wyłoniła się Ostrzyca Proboszczowicka
zwana Śląską Fudżijamą.
Przed nami ukazała się Wilcza Góra, w skrócie Wilkołak.
Pozostałość wulkanu zmieniła się znacznie za sprawą kopalni bazaltu.
Od północnej strony poranne mgły odsłoniły szczyt Grodźca.
W XII wieku na jego szczycie stał gród warowny Bobrzan. Drewnianą budowlę zastąpił
murowany zamek, dla którego burzliwe dzieje nie były zbyt łaskawe.
Ostatnią wojnę przetrwał w całości, lecz nie oparł się działaniom armii wyzwoleńczej.
A my na stoku Owczarni rozkoszowaliśmy się początkiem dnia...
- Krzysiek, zaczekaj!
- Grodziec tak ładnie pozuje, że zrobię mu jeszcze jedno zdjęcie
Udało się!
Eos poszła spać, a Helios ociągał się z wyjazdem swoim wozem słonecznym...
… chyba jego rumaki jeszcze nie napojone...
Wygorzel nie jest zbyt wysokim wzniesieniem i dzisiaj Krzysiek zapragnął wejść na jego słabo
zaznaczony i ukryty w lesie szczyt. Z naszej strony zbocze nie było zbyt strome, ale gdy
weszliśmy w las i poszliśmy w stronę prześwitu między drzewami zostaliśmy oczarowani
roztaczającym się widokiem. Z tej strony stok góry opadał stromo w dół, a chyba niedawno
wycięte drzewa otworzyły wyśmienity widok na wąską dolinę.
Zza horyzontu wystawały resztki dumnego niegdyś Wilkołaka.
Kilkadziesiąt lat działalności kopalni bazaltu zmieniło oblicze dawnego wulkanu.
Chwilę staliśmy zadumani zadając sobie pytanie, czy coś się ostanie z dawnego rezerwatu...
Krrrk… krrrk… Nad lasem krążyła para kruków. Ptaki te można łatwo rozpoznać, gdyż one
często wydają takie odgłosy. Leśnicy mówią, że kruki tak się przedstawiają.
Gdy umawialiśmy się na tę wędrówkę, w telefonicznej rozmowie Krzysiek tajemniczo powiedział,
że nasza marszruta ma być dla mnie niespodzianką.
Poszliśmy na początek Piekiełka. Taką nazwę nosi strumyk i jar którym on płynie.
Lecz przy źródle Piekiełka koryto było suche. Zeszliśmy na dno i poszliśmy w dół jaru...
...w którym po kilkunastu metrach, nie wiadomo skąd, pojawiła się woda.
Piekiełko niespodzianką było nie tylko dla mnie, dla Krzyśka również.
Chyba mój towarzysz takich atrakcji się nie spodziewał.
Zdawało się nam, ze jesteśmy odkrywcami idącymi przez nieznane nikomu miejsca...
...które były, mówiąc wprost, cudne. Obaj byliśmy w całkiem innym świecie.
Trudno mi opisać słowami, to co widziałem, więc niech w zamian przemówią obrazy...
Jak w jakiejś dżungli...
Krzysiek i ja cieszyliśmy się z tego miejsca, jak małe dzieci...
...swoją niespodziewaną zabawką...
...Mój towarzysz się tego nie spodziewał...
Nie wiedzieliśmy w którą stronę mamy patrzeć...
A ta pozostałość po ogromnym niegdyś drzewie,
po upływie niedługiego czasu może będzie przedstawiać się tak …
...jak ten pieniek nieopodal, który kiedyś był dumnym drzewem.
Krzysiek zapytał
- Janek, czego ty tam szukasz?
- Oj, Krzysiek. Ty wiesz jakie tu są cudeńka?!
"Umarł król, niech żyje król"
Zadziwiająca jest żywotność przyrody - na starym wyrasta nowe.
Przedzieranie się przez wertepy rozgrzało nas do tego stopnia. że Krzysiek swoje
ciepłe nakrycie głowy zamienił na lekką czapkę...
...i rozpiął kurtkę.
W takim jarze można urządzić uczniom pokazową lekcję przyrody.
Żaden podręcznik, w swoich zawiłościach, nie potrafi przedstawić tego lepiej.
U wylotu jaru rosło kilka daglezji, a jedna z nich była tak nadobna...
...że dorodny buk wziął ją w swe ramiona.
To jest trwałe uczucie!
Motocykliści za nic maja informację na tablicy i rozjeżdżają dno jaru.
Ciekawe, czy będą takimi kozakami, gdy przyjdą mokre lata i jar wypełni się rwącym strumieniem?
Jeździł pociąg z daleka...
… a przyroda nie czeka. Przyroda robi swoje.
Nieczynną linią kolejową, która kiedyś łączyła Legnicę z Marciszowem, dotarliśmy do
Wielisławki, która również jak widziane wcześniej Ostrzyca Proboszczowicka, Grodziec i Wilcza Góra, stanowi część pozostałości po dawnym wulkanie.
Gdy przechodziliśmy obok krowy skubiącej trawę Krzysiek stwierdził
- To jest przykład stoickiego spokoju.
Przy okazji spotkania z krową, przypomniała mi się zagadka, jaką dawniej na wsi zabawiano się
w czasie spotkań w długie jesienne wieczory.
" W koszuli się na świat rodzi,
a po świecie nago chodzi"
Kto zgadnie, co to jest?
Większym łukiem okrążyliśmy bukaty. Bestie ciągle odwracały swoje łby w naszym kierunku.
Swoje dzieciństwo i wczesną młodość spędziłem wśród zwierząt i do ich obecności jestem przyzwyczajony. Bukaty są wytrzebione i nie stanowią większego zagrożenia.
Ale Krzysiek miał obawy.
Pan Bóg stworzył byka.
I byk był.
A chłop wziął kozika
Uciął mu u dołu
I stworzył wołu.
Na skraju łąki usiedliśmy na trawie. Ciepły, chociaż listopadowy, dzień na to pozwalał.
Nie mogłem powstrzymać się od sesji zdjęciowej.
A trzoda ciągle spoglądała w naszą stronę.
-Ja od byków wolę trzmiele - powiedział Krzysiek
I fruwającemu futrzakowi na wyścigi zaczęliśmy robić zdjęcia.
Skrzydełka trzmiela są niewielkich rozmiarów i na podstawie teorii aerodynamicznej
owad nie powinien latać. Ale on o tym nie wie i dlatego fruwa sobie w najlepsze.
A cieszącym jeszcze oczy kwiatkom, to ja nie popuszczam.
Niech sobie jeszcze kwitną.
Dłuższą chwilę siedzieliśmy na skraju łąki i gapiliśmy się na Góry Kaczawskie.
Przyznać muszę - to uroczy zakątek.
Ale, komu w D temu C.
Nie, to nie jest nic zdrożnego...
...komu w Drogę temu Czas...
Lecz teraz nie szliśmy drogami, ale wędrowaliśmy przez pola i nieużytki.
Widząc pole położone na pochyłości pagórka, współczuliśmy konikowi, który przed kilkoma laty
był zaprzęgnięty do pługa. On to miał ciężkie życie!
Gleba czerwono zabarwiona jest wspomnieniem po bardzo dawnej aktywności wulkanów.
Malownicze pofałdowania pól cieszą nasze oko, lecz nie radują serca ich użytkowników.
Ostrzyca Proboszczowicka jest bazaltowym rdzeniem wulkanu, który przed wieloma milionami lat ział ogniem i wyrzucał z wnętrza ziemi stopione do płynnej masy różne skały. Jedną z nich był czerwony spągowiec, który zalegał okolice dzisiejszego Pogórza Kaczawskiego. Skała ta w ciągu milionów lat przekształciła się w obecną glebę. Czerwoną ziemię.
W Polsce utwory czerwonego spągowca na powierzchni odsłaniają się w Sudetach oraz w okolicach Krzeszowic w Małopolsce i w Sławkowie w Zagłębiu Dąbrowskim
To były nasze chwile.
Tak często mawia Krzysiek, a ja podzielam to stwierdzenie.
Cieszmy się każdą chwilą. Czas tak szybko ucieka, na nic nie czeka.
_________________________
Nasza włóczęga rozpoczęła się w Sokołowcu obok ruin Pałacu Dolnego i prowadziła stokiem
Owczarni na Wygorzel, dnem jaru Piekiełko, nieczynną linią kolejową pod Wielisławkę, drogą pomiędzy Czeszką i Czerwonym Lasem powrót na stoki Owczarni, polami i nieużytkami pod Nowy Kościół, okrążenie Buczynki i powrót do Sokołowca wzdłuż potoku Czermnica.
* * * *
