i wygania ptaszki z gajów
Październik kojarzył się ludziom z okresem międlenia lnu i konopi. W wyniku oddzielania włókna lnianego bądź konopnego powstawały odpadki zdrewniałych części łodyg lnu i konopi
- paździerze, których było bardzo dużo. Słowianie dawniej dbali o to, by w okresie października przygotować się do nadchodzącej zimy. Rozgrzewała ich ciężka praca przy międlicach i winobraniu. Dlatego ten miesiąc nazywał się paździerzec, paździerzeń lub winnik.
Również znaną w Polsce nazwą tego miesiąca był pościernik, od ścierni, które zostały w polu po ścięciu zbóż.
Łużyczanie ten miesiąc nazywają winowc, a Czesi i Kaszubi kojarzą go z rują jeleni,
stąd czes. říjen i kasz. rujan.
Oryginalną nazwą tego miesiąca mogą się również poszczycić Ukraińcy, którzy używają wyrazu жовтень (Zhovten’), - przywodzący skojarzenie z żółtymi liśćmi drzew.
Wśród słowiańskich nazw należy wspomnieć również Białoruś, gdzie ten miesiąc nazywa się
кастрычнік (kastryčnik), co ma związek z obrabianiem lnu.
Październik, bo paździerze baba z lnu cierlicą bierze.
Październik stoi u dwora, wykop ziemniaki z pola.
W krótkie dzionki października wszystko z pola, sadu znika.
Gdy Anioły (2 X) w słońcu chadzają,
w lutym tęgie mrozy bywają.
Od chłodnych i wietrznych Aniołów szykuj sprzęt do leśnych łowów.
Na św. Franciszka (4 X) odlatuje pliszka.
Na św. Franciszka chłop w polu nic nie zyska.
Już św. Francisz, czemu się chłopie po polu kręcisz?
Na św. Franciszka szuka w polu ziarnek myszka.
Po św. Franciszku pasą na owsisku.
Św. Brunon (6 X) nocny szron niesie i przypomina, że to jesień.
Po św. Brygidzie (8 X) babie lato idzie.
Po słonecznej Brygidzie babie lato szybko idzie.
Babie lato w październiku, baby mają prac bez liku.
Na Emila (11 X) babskie lato się przesila.
W Edwarda (13 X) jesień twarda.
Gdy św. Jadwiga (15 X) nastanie, cichnie ptaków śpiewanie.
Święta Jadwiga mrozu przydźwiga.
Do św. Jadwigi babie lato fruwa na wyścigi.
Od św. Jadwigi czasem chłody na wyścigi.
Gdy św. Jadwiga w słońcu, babie lato w końcu.
Gdy Jadwigę deszcz spotka, to kapusta słodka.
Gdy św. Jadwiga bez deszczu i chmury,
listopad deszczowy, zimny i ponury.
Nie wierz słonecznej Jadwidze
- uśpiła ptaki, schowała rydze.
Do św. Jadwigi pozbieraj jabłka, orzechy i figi.
Gdy św. Łukasz (18 X) w ostrym słońcu stąpa
- dopiero w grudniu poszukasz ciepłego kąta.
Na św. Łukasz próżno grzybów szukasz,
lecz rydz jeszcze się zawadzi,
jeśli mróz go nie zdradzi.
Na Łuka schowaj pług i włóka.
Na św. Wita (20 X Witalisa) ze śpiewem ptaków kwita.
Św. Urszula (21 X) przychodzi,
ptaki do cieplic wywodzi.
Urszula jaka, cała zima będzie taka.
Święta Urszula dzieci do pieca przytula.
Po św. Urszuli trudno wyjść w samej koszuli.
Po św. Urszuli chłop się kożuchem otuli.
Św. Urszula perły rozsuła - miesiąc wiedział - nie powiedział,
słońce wstało, pozbierało.
Często od św. Seweryna (23 X)
czas silnych mrozów się zaczyna.
Często św. Seweryn z wichrem po polu goni
- człowiek i zwierz zmarznie, gdy się nie schroni
Dzień św. Alojzego (24 X) przyczynia wina dobrego.
Po św. Tadeuszu (28 X) trzeba chodzić w kapeluszu.
Gdy przyjdzie Szymon i Judy (28 X), zagoń bydło z pola do budy.
Na św. Szymona babie lato już kona.
Na Szymona i Judy spodziewaj się śniegu i grudy.
Gdy październik ciepło chadza, luty mrozy naprowadza.
Gdy październik ciepło trzyma,
zwykle mroźna bywa zima.
Gdy październik mroźny, styczeń jest niegroźny.
Gdy październik śnieżny i chłodny,
to styczeń i luty łagodny.
Gdy październik chłodny, to styczeń bardzo łagodny.
Gdy drzewa obrodzą orzechami,
ostra zima jest przed nami.
Miesiąc październy marca obraz wierny.
Jaki październik, taki marzec, doznał tego niejeden starzec.
Grzmot październikowy - niestatek zimowy.
Październik, gdy grzmot na wschodzie naprawi,
burz nas wielkich i wiatrów nabawi.
W jesieni gdy liść prędko z drzew opadnie,
to wkrótce zima będzie, każdy zgadnie.
Gdy październik odchodzi,
listopad szybko izbę wychłodzi.
Dni szczególne
10 X - Światowy Dzień Drzewa
Dzień wspólnego sadzenia drzew, które pełnią niezastąpioną rolę w życiu człowieka.
14 X - Dzień Nauczyciela
Dzień ten upamiętnia powstanie Komisji Edukacji Narodowej w 1773 r.
Na św. Wita (20 X Witalisa) ze śpiewem ptaków kwita.
Św. Urszula (21 X) przychodzi,
ptaki do cieplic wywodzi.
Urszula jaka, cała zima będzie taka.
Święta Urszula dzieci do pieca przytula.
Po św. Urszuli trudno wyjść w samej koszuli.
Po św. Urszuli chłop się kożuchem otuli.
Św. Urszula perły rozsuła - miesiąc wiedział - nie powiedział,
słońce wstało, pozbierało.
Często od św. Seweryna (23 X)
czas silnych mrozów się zaczyna.
Często św. Seweryn z wichrem po polu goni
- człowiek i zwierz zmarznie, gdy się nie schroni
Dzień św. Alojzego (24 X) przyczynia wina dobrego.
Po św. Tadeuszu (28 X) trzeba chodzić w kapeluszu.
Gdy przyjdzie Szymon i Judy (28 X), zagoń bydło z pola do budy.
Na św. Szymona babie lato już kona.
Na Szymona i Judy spodziewaj się śniegu i grudy.
Gdy październik ciepło chadza, luty mrozy naprowadza.
Gdy październik ciepło trzyma,
zwykle mroźna bywa zima.
Gdy październik mroźny, styczeń jest niegroźny.
Gdy październik śnieżny i chłodny,
to styczeń i luty łagodny.
Gdy październik chłodny, to styczeń bardzo łagodny.
Gdy drzewa obrodzą orzechami,
ostra zima jest przed nami.
Miesiąc październy marca obraz wierny.
Jaki październik, taki marzec, doznał tego niejeden starzec.
Grzmot październikowy - niestatek zimowy.
Październik, gdy grzmot na wschodzie naprawi,
burz nas wielkich i wiatrów nabawi.
W jesieni gdy liść prędko z drzew opadnie,
to wkrótce zima będzie, każdy zgadnie.
Gdy październik odchodzi,
listopad szybko izbę wychłodzi.
Dni szczególne
10 X - Światowy Dzień Drzewa
Dzień wspólnego sadzenia drzew, które pełnią niezastąpioną rolę w życiu człowieka.
14 X - Dzień Nauczyciela
Dzień ten upamiętnia powstanie Komisji Edukacji Narodowej w 1773 r.
Cześć, Janku.
OdpowiedzUsuńZdjęcie bardzo kolorowe, prawdziwie jesienne. Obejrzałbym więcej takich…
Czy wiesz, do czego używano paździerzy? Bo myślę, że jakieś zastosowanie miały, w tamtych czasach nic się nie marnowało. Wśród przysłów zwróciłem uwagę na to o Sewerynie, że od 23 października możliwe mrozy. W ostatnich tygodniach było tak ładnie i ciepło, a już za 3 tygodnie możliwe mrozy? Nie chcę, nie daję na to mojej zgody!
No i grzyby… W tym miesiącu kończy sezon na nie, a ja nie byłem na grzybobraniu :-(
Paździerze dawniej służyły do palenia w kuchniach i piecach, i do wyrobów powrozów. Obecnie są wykorzystywane do produkcji płyt paździerzowych.
Usuń